Erfrecht bij wettelijk samenwonende partners

Als jij en je partner wettelijk samenwonen, zijn jullie elkaars wettige erfgenaam. Dit veronderstelt dat jullie een verklaring van wettelijke samenwoning hebben afgelegd bij de gemeente. Als een van beiden sterft, dan erft de langstlevende partner het vruchtgebruik van de gezinswoning en de inboedel. Dit houdt in dat je in het huis mag blijven wonen of de huurinkomsten mag ontvangen, zolang je leeft. De inboedel (meubelen en huisraad) mag je verder blijven gebruiken.

Let wel, de bescherming van de langstlevende wettelijk samenwonende partner is niet absoluut. Er zijn twee belangrijke bedenkingen:

• Je partner kan je bij testament onterven, wat betekent dat je het vruchtgebruik verliest.
• Je partner kan de wettelijke samenwoning eenzijdig beëindigen, dus zonder wederzijdse toestemming.

Erfrecht bij feitelijk samenwonende partners

Feitelijke samenwoners hebben geen wettelijk erfrecht. Concreet: als je niets hebt geregeld, gaat het aandeel van de overleden partner in de gezinswoning, naar zijn of haar erfgenamen (bijvoorbeeld kinderen, ouders of broers/zussen).

Hoe kan je je partner beschermen bij overlijden?

1. Via een testament

Een eerste mogelijkheid is om via een testament jouw deel van de woning na te laten aan je partner. Dit kan bijvoorbeeld in volle eigendom (je partner krijgt dan jouw deel van het huis) of in vruchtgebruik (je partner mag er levenslang blijven wonen of de huurinkomsten innen).

Let wel, als je kinderen hebt, kunnen zij een financiële compensatie eisen van je partner als blijkt dat zij het minimum erfdeel waarop zij recht hebben, de zogenaamde wettelijke reserve, niet hebben gekregen.

2. Via een beding van aanwas

Een beding van aanwas is een overeenkomst waarbij beide partners afspreken dat de langstlevende het deel van de overleden partner in volle eigendom of in vruchtgebruik krijgt. Dit is geen schenking of testament, maar een zogenaamd kanscontract, waardoor het wettelijk erfrecht niet van toepassing is.

Beding van aanwas: hoe werkt het?

Het idee achter een beding van aanwas is simpel: jullie spreken af dat de langstlevende automatisch de volledige woning verkrijgt. Dit biedt zekerheid, want er is geen testament nodig dat eenzijdig kan worden herroepen. Ook gelden de regels van de wettelijke reserve niet, wat bij een testament wel het geval is. Weet dat een beding van aanwas enkel mogelijk is als jullie in gelijke mate eigenaar zijn van de woning en ongeveer dezelfde levensverwachting hebben.

Een beding van aanwas kan ook flexibel zijn. De langstlevende kan ervoor kiezen om deze clausule al dan niet in te roepen, afhankelijk van de fiscale situatie. Er zijn namelijk verschillende belastingtarieven waar je rekening mee moet houden, zoals registratierechten en erfbelasting. Daarom is het sterk aanbevolen om een optioneel beding van aanwas te combineren met een testament. De langstlevende kan dan zelf de meest voordelige optie kiezen. Dit hangt onder andere af van de vraag of de woning op het moment van het overlijden nog altijd de gezinswoning was.